FİZİKSEL BÜYÜKLÜKLER

                                  Fizik; madde, enerji ve bunların arasındaki ilişkileri inceler. Bu incelemeler ve sonuç çıkarmalar, gözlem ve deneylere dayanır. Gözlem ve deneylerin temel aracı ölçme dir.

                                  Ölçme; ölçülenin şiddet ( Ne kadar ? ) ve birimini ( Neye ait? ) belirlemektedir.

                                  Ölçmenin hatasız yapılması ölçme aletinin özelliklerine bağlıdır. Ölçme aletinin sıfır hataya yaklaşması, duyarlılığın iyi ( ölçek aralıklarının küçük ) olması ile mümkündür.

                                  Fiziksel bir olayda ölçülebilen her şeye fiziksel büyüklük denir.

                                  Fiziksel büyüklükler SKALER ve VEKTÖREL olarak ikiye ayrılır.

                                  Not: Arkadaşınıza bir olay anlatıyorsunuz, anlatma işiniz bitti ancak arkadaşınız size nereden nereye, nereden geçti, ne tarafa gitti diye sorular soruyorsa bu büyüklük vektöreldir.

                                  Önümüzden hızla araba geçti. Dediğinizde ne tarafa doğru diye soru geliyorsa, sözünü ettiğiniz hız vektörel bir büyüklüktür. Yani bir de yönünü söylemeniz gerekir.

                                  Bakkaldan bir kilo şeker istediğinizde, bakkal size nereden nereye, sağdan mı, soldan mı diye soru sormayacaktır. Burada kilogram yani kütle Skalerdir diyoruz. Çünkü yön gerektirmiyor.

                                  Yukarıdaki örnekleri dikkatinizden kaçırmadan aşağıdaki açıklamaları okuyun.

                                  Skaler Büyüklükler:

                                  Büyüklük ve birimi ile tanımlanan fiziksel niceliklere skaler büyüklük denir.

                                  Skaler Büyüklük                     Sembolü                             Büyüklüğü                   Birimi

                                       Kütle                                       m                                         10                           Kilogram

                                       Hacim                                     V                                        100                           Litre

                                       Zaman                                     t                                           60                          Saniye

                                       Sıcaklık                                   T                                          35                          Celcius

                                 Skaler büyüklükler aritmetik işlem kurallarına uyar. ( Toplama, çıkarma, çarpma, bölme )

                                 Dikkat ederseniz bu değerleri kullanırken yön belirtmeniz gerekmez.

                                 Vektörel Büyüklükler:

                                 Büyüklük, birim, doğrultu ve yönleri ile tanımlanan fiziksel niceliklere vektörel büyüklük denir.

                                 Vektörel Büyüklük                   Sembolü                 Yönü            Büyüklüğü                   Birimi

                                           Hız                                                          Kuzey             20                         metre/saniye

                                        Kuvvet                                                           + x                10                            Newton

                                   Yer Değiştirme                                      Düşey-yukarı       50                             metre

                                  Vektörel büyüklüklerle yapılacak işlemler aritmetik kurallara uymaz. Bunların işlemlerinde geometrik kurallar geçerlidir. ( Üçgen, dörtgen ya da çokgenlerde kenar uzunluğu hesaplama )

                                  VEKTÖRLER

                                  Vektörel Büyüklüklerin Gösterilmesi: 

                                  Vektörler, yönlü büyüklük olduğundan oklarla gösterilir.

                                 :

                                   F    :  Oksuz tanımlanan vektör sembolü vektörün yalnız sayı değerini gösterir. ( Bir sayı, değeri ne olursa olsun, tek bir noktaya karşılık gelir. ) Bu nedenle F = 10 YAZAMAZSINIZ.

                                   A   : Vektörün başlangıç noktasıdır.

                                   B   : Vektörün bitiş noktasıdır.

                              I AB I  : Vektörün büyüklüğü, okun uzunluğu ile doğru orantılıdır.

                                  d     : Vektörün doğrultusunu gösterir.

                                  Doğrultu ve yön faklı iki kavramdır: Bir vektörün yönü, doğrultusuna göre daha belirgin bir tanımlamadır. Vektörün tanımlanması için her ikisi de gereklidir. Doğrultuları farklı olan vektörlerin, yönleri de farklıdır.

                                  Doğrultuları aynı olan vektörlerin yönleri aynı olabileceği gibi ters de olabilir.

                                  Vektörlerin Özellikleri:

                                  Eşit vektörler: Yön, doğrultu, büyüklük ve birimleri aynı olan vektörlere eşit vektörler denir.

                              Vektörler eşit kalmak koşulu ile taşınabilir. Vektörün yönünü ve büyüklüğünü değiştirmeden istediğiniz noktaya taşıyabilirsiniz. Bu vektörün demir bir ok olduğunu düşünün. Demir bir oku nereye götürürseniz götürün boyu değişmeyecektir. Ancak yönünü de değiştirmemeniz gerekiyor.

                                   Vektörü A dan B ye taşımış olduk. Yönü ve büyüklüğünü değiştirmedik.

                                    Yanlış taşıma, işlemlerin sonucunun hatalı bulunması demektir.

                                    Zıt vektörler: Büyüklük ve doğrultuları aynı, yönleri ters olan vektörlere zıt vektörler denir.